Nasz głos odgrywa fundamentalną rolę w wyrażaniu siebie i porozumiewaniu się z innymi. Jednak, tak jak każda inna część naszego ciała, struny głosowe wymagają odpowiedniej troski i uwagi. Przeciążenie strun głosowych to problem, który dotyczy coraz większej liczby osób, zwłaszcza tych, które regularnie używają głosu w pracy lub w życiu codziennym. Jak rozpoznać przeciążenie strun głosowych i jak mu zapobiegać? O tym piszemy w poniższym artykule.

Co to jest przeciążenie strun głosowych?

Struny głosowe to elastyczne struktury znajdujące się w krtani, które odpowiadają za produkcję dźwięku. Ich zadaniem jest wytwarzanie wibracji w wyniku przepływającego powietrza, które następnie przekształcają się w dźwięki, umożliwiające mowę i śpiew. Struny głosowe są wyjątkowo delikatne i podatne na uszkodzenia, zwłaszcza gdy są nadmiernie wykorzystywane.

Przeciążenie strun głosowych oznacza, że zostały one narażone na zbyt dużą ilość pracy w krótkim czasie, co skutkuje ich zmęczeniem i dyskomfortem. Długotrwałe przeciążenie może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak chrypka, utrata głosu, a nawet uszkodzenie strun głosowych. Jest to szczególnie niebezpieczne dla osób zawodowo posługujących się głosem, takich jak nauczyciele, aktorzy, prezenterzy telewizyjni czy śpiewacy.

Objawy przeciążenia strun głosowych

Pierwsze objawy przeciążenia strun głosowych są zwykle dość subtelne, jednak jeśli nie zostaną odpowiednio wcześnie zidentyfikowane, mogą prowadzić do przewlekłych problemów. 

Oto najczęstsze symptomy, które mogą wskazywać na przeciążenie strun głosowych:

• Zmiany w brzmieniu głosu – jednym z pierwszych objawów jest zauważalna chrypka, szorstkość lub osłabienie głosu. Może to być wynik drobnych uszkodzeń w strunach głosowych, które prowadzą do zmniejszenia ich elastyczności.
• Ból lub dyskomfort w gardle – osoby z przeciążonymi strunami głosowymi mogą odczuwać ból lub uczucie „zgrzytania” podczas mówienia. Może to również objawiać się pieczeniem w gardle, szczególnie po długotrwałym mówieniu lub śpiewaniu.
• Suchość w gardle – suchość jest wynikiem nadmiernego napięcia strun głosowych, które sprawiają, że gardło staje się odwodnione. Często towarzyszy temu uczucie drapania.
• Trudności w mówieniu przez dłuższy czas – przeciążenie strun głosowych może sprawić, że mówienie przez dłuższy okres stanie się trudne. Osoby, które doświadczają tego objawu, często muszą robić przerwy, by odpocząć i „odświeżyć” głos.
• Utrata kontroli nad tonacją – w wyniku zmęczenia strun głosowych mogą wystąpić trudności w utrzymaniu stałej tonacji głosu. Może to skutkować wypadaniem dźwięków, a także niemożnością kontrolowania siły głosu.

Jakie są przyczyny przeciążenia strun głosowych?

• Nadmierne używanie głosu – nie tylko intensywne mówienie, ale również głośne mówienie, krzyk, czy ciągłe rozmowy w hałaśliwym otoczeniu, mogą przeciążyć struny głosowe. Często zdarza się to w pracy nauczycieli, wykładowców, sprzedawców czy osób prowadzących prezentacje.
• Niewłaściwa technika mówienia lub śpiewania – osoby, które używają niewłaściwej techniki mówienia (np. zbyt głośno, zbyt wysoko lub zbyt nisko) lub śpiewania, szczególnie te, które nie korzystają z odpowiedniego wsparcia oddechowego, są narażone na przeciążenie strun głosowych.
• Niewystarczające nawilżenie – struny głosowe, podobnie jak cała reszta ciała, potrzebują odpowiedniego nawilżenia. Niedobór wody może prowadzić do ich odwodnienia, co sprawia, że stają się one mniej elastyczne i bardziej podatne na uszkodzenia.
• Infekcje dróg oddechowych i alergie – infekcje, takie jak przeziębienie czy grypa, mogą podrażniać struny głosowe i prowadzić do ich osłabienia. Podobnie alergie, które powodują kaszel czy katar, mogą prowadzić do ich przeciążenia.
• Stres i zmęczenie – stres, napięcie oraz ogólne zmęczenie organizmu mogą wpływać na napięcie strun głosowych, co prowadzi do ich nadmiernego obciążenia. Długotrwały stres w pracy, połączony z częstym używaniem głosu, może skutkować problemami z głosem.

Co zrobić, gdy wystąpi przeciążenie strun głosowych?

Jeśli zauważymy, że nasz głos zaczyna się męczyć, należy niezwłocznie podjąć odpowiednie kroki:

• Odpoczynek dla głosu – to podstawowy sposób na regenerację strun głosowych. Warto w tym czasie unikać mówienia i wszelkich działań, które mogą obciążyć głos.
• Naturalne metody łagodzenia – płukanki z soli, picie ciepłych napojów (np. herbaty z miodem i cytryną), a także inhalacje parowe, mogą pomóc złagodzić objawy i przyspieszyć regenerację.

Kiedy skonsultować się z lekarzem? 

Jeśli objawy przeciążenia utrzymują się dłużej niż kilka dni, warto skonsultować się z lekarzem lub logopedą. W niektórych przypadkach może być konieczne przeprowadzenie dokładniejszych badań lub wdrożenie terapii głosowej.

W przypadku poważnych problemów z głosem lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych lub sterydów, a w wyjątkowych przypadkach interwencję chirurgiczną.