Oparzenia są jednym z najczęstszych urazów, które mogą przytrafić się w codziennym życiu. Mogą powstać w wyniku kontaktu z gorącą powierzchnią, ogniem, gorącą cieczą, substancjami chemicznymi lub promieniowaniem. W zależności od stopnia oparzenia, skutki mogą być różne – od lekkiego zaczerwienienia skóry po poważne uszkodzenia głębokich tkanek. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy, rozpoznać stopień oparzenia i jakie są metody leczenia.

Pierwsza pomoc przy oparzeniach

Udzielenie szybkiej i odpowiedniej pomocy może znacząco wpłynąć na proces gojenia oraz ograniczyć ryzyko komplikacji. 

Oto kroki, które należy podjąć w przypadku oparzeń:

1. Usuń źródło oparzenia – jeśli to możliwe, natychmiast przerwij kontakt z gorącym przedmiotem, ogniem czy substancją chemiczną. W przypadku oparzeń chemicznych należy zdjąć skażoną odzież.
2. Chłodzenie oparzonego miejsca – przepłucz miejsce oparzenia chłodną, bieżącą wodą przez co najmniej 10–20 minut. Nigdy nie stosuj lodu, ponieważ może on spowodować dodatkowe uszkodzenie tkanek.
3. Zabezpiecz ranę – oparzone miejsce należy osłonić jałowym opatrunkiem lub czystą, luźną tkaniną. Nie należy stosować waty, która może przyklejać się do rany.
4. Unikaj domowych sposobów – nie stosuj masła, olejów ani innych „łagodzących” substancji, ponieważ mogą one pogorszyć stan rany.
5. Zasięgnij pomocy medycznej – jeśli oparzenie jest poważne, obejmuje duży obszar ciała lub dotyczy twarzy, rąk, stóp, okolic stawów czy narządów płciowych, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.

Jakie są stopnie oparzeń?

Oparzenia dzieli się na kilka stopni w zależności od głębokości uszkodzenia tkanek. 

1. Oparzenia pierwszego stopnia: Obejmują jedynie naskórek, czyli najbardziej zewnętrzną warstwę skóry. Objawy to zaczerwienienie, lekki obrzęk oraz ból. Przykładem jest oparzenie słoneczne. Gojenie trwa zazwyczaj kilka dni.
2. Oparzenia drugiego stopnia: Dotyczą naskórka oraz głębszej warstwy – skóry właściwej. Objawy to pęcherze wypełnione płynem, intensywny ból oraz zaczerwienienie. W niektórych przypadkach może dojść do infekcji, jeśli rana nie będzie odpowiednio zabezpieczona. Proces gojenia trwa od 2 do 3 tygodni.
3. Oparzenia trzeciego stopnia: Obejmują wszystkie warstwy skóry, a czasem również tkanki podskórne, mięśnie czy kości. Skóra może być biała, zwęglona lub brązowa. Charakterystyczne jest to, że ból może nie być odczuwany z powodu uszkodzenia nerwów. Leczenie wymaga specjalistycznej opieki medycznej, a w wielu przypadkach konieczne są przeszczepy skóry.

Leczenie oparzeń

Leczenie oparzeń zależy od ich stopnia oraz obszaru ciała, który został uszkodzony. Ważne jest, aby proces leczenia rozpocząć jak najszybciej, aby minimalizować skutki urazu.

1. W przypadku oparzeń pierwszego stopnia i niektórych drobnych oparzeń drugiego stopnia można zastosować leczenie w domu. Ważne jest utrzymanie czystości rany oraz stosowanie maści przyspieszających gojenie, np. zawierających pantenol lub aloes. 
2. Oparzenia drugiego i trzeciego stopnia wymagają profesjonalnej opieki medycznej. Lekarz może przepisać antybiotyki w celu zapobiegania infekcjom oraz leki przeciwbólowe. W poważniejszych przypadkach konieczne jest chirurgiczne oczyszczanie rany, a nawet przeszczepy skóry.
3. W przypadku poważnych oparzeń, zwłaszcza trzeciego stopnia, rehabilitacja może być konieczna. Obejmuje ona fizjoterapię, leczenie blizn oraz wsparcie psychologiczne, ponieważ poważne oparzenia często mają wpływ na stan emocjonalny pacjenta.

Oparzenia u dzieci

Dzieci są szczególnie narażone na oparzenia z powodu swojej ciekawości oraz braku doświadczenia. Najczęstsze przyczyny oparzeń u dzieci to kontakt z gorącą wodą, parą lub rozgrzanymi przedmiotami. W przypadku oparzenia dziecka ważne jest, aby natychmiast udzielić pierwszej pomocy i skonsultować się z lekarzem, nawet jeśli uraz wydaje się niegroźny.

Pamiętajmy, że wiedza na temat pierwszej pomocy i odpowiedniego postępowania w przypadku oparzeń może zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.