W miarę jak dni stają się coraz krótsze, a słońce rzadziej wychodzi zza chmur, wielu z nas zaczyna odczuwać spadek energii i chęci do działania. To naturalne zjawisko, które dotyka wielu ludzi, może jednak przyjąć formę poważniejszego schorzenia, jakim jest choroba afektywna sezonowa (SAD – Seasonal Affective Disorder). 

Czym jest choroba afektywna sezonowa?

Choroba afektywna sezonowa to specyficzna forma depresji, która pojawia się w określonych porach roku, najczęściej w okresie jesienno-zimowym. Dotyka ona osoby, które w innych miesiącach roku nie wykazują oznak depresji. 

Objawy choroby afektywnej sezonowej mogą być różnorodne, ale najczęściej obejmują:

• Obniżony nastrój: Osoby dotknięte SAD często doświadczają przewlekłego uczucia smutku i beznadziei.
• Utrata energii: Zmniejszona motywacja do działania i chroniczne zmęczenie.
• Problemy ze snem: Zwiększona senność w ciągu dnia oraz trudności w zasypianiu w nocy.
• Zmiany w apetycie: Wiele osób odczuwa wzmożoną chęć na węglowodany, co może prowadzić do przyrostu masy ciała.
• Trudności z koncentracją: Problemy ze skupieniem uwagi i podejmowaniem decyzji.

Przyczyny występowania choroby afektywnej sezonowej nie są w pełni zrozumiane, ale naukowcy wskazują na kilka czynników, które mogą odgrywać kluczową rolę. Jednym z nich jest zmiana ilości światła słonecznego w ciągu dnia, co wpływa na wydzielanie hormonów, takich jak melatonina i serotonina. Zmniejszona ekspozycja na światło może prowadzić do obniżenia poziomu serotoniny, co jest związane z obniżonym nastrojem.

Kiedy należy się zgłosić po pomoc?

Rozpoznanie objawów choroby afektywnej sezonowej może być trudne, szczególnie w kontekście sezonowych spadków nastroju. Ważne jest, aby być świadomym, kiedy nastrój staje się na tyle uciążliwy, że wpływa na codzienne życie. Jeśli zauważasz, że twoje samopoczucie utrzymuje się przez kilka tygodni lub miesięcy, warto rozważyć konsultację z lekarzem.

Objawy depresji mogą się nasilać i prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, dlatego nie należy ich bagatelizować. Skonsultowanie się ze specjalistą może pomóc w postawieniu diagnozy oraz wdrożeniu odpowiedniego leczenia.

Jak zapobiegać i radzić sobie z chorobą afektywną sezonową? Praktyczne porady

1. Terapia światłem

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na walkę z SAD jest fototerapia, czyli terapia światłem. Polega ona na stosowaniu specjalnych lamp emitujących jasne światło, które symuluje naturalne światło słoneczne. Terapia ta jest szczególnie skuteczna, gdy stosuje się ją regularnie, najlepiej codziennie przez 20-30 minut, zwłaszcza rano. 

2. Aktywność fizyczna

Ćwiczenia uwalniają endorfiny, które pomagają w poprawie nastroju. Nawet krótki spacer na świeżym powietrzu może znacząco poprawić twoje samopoczucie. Warto również rozważyć zapisanie się na zajęcia grupowe, co nie tylko poprawi kondycję, ale także umożliwi nawiązanie nowych znajomości. Warto również wprowadzić do codziennej rutyny techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe. 

3. Dieta

Odpowiednia dieta ma ogromne znaczenie dla zdrowia psychicznego. Warto wzbogacić ją w witaminę D, której niedobory mogą wystąpić w okresie zimowym. Oprócz tego, kwasy Omega-3, znajdujące się w rybach i orzechach, mają pozytywny wpływ na nastrój. 

4. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu

Nawet w pochmurne dni warto spędzać czas na świeżym powietrzu, aby wykorzystać każdą chwilę, kiedy słońce jest widoczne. Krótkie spacery mogą pomóc zwiększyć poziom energii i poprawić nastrój. 

5. Wsparcie bliskich

Nie wahaj się rozmawiać o swoich uczuciach z przyjaciółmi i rodziną. Może okazać się, że inni również doświadczają podobnych trudności. Wspólne spędzanie czasu i dzielenie się doświadczeniami może przynieść ulgę. 

Psychoterapia i leczenie farmakologiczne

W niektórych przypadkach może być konieczne leczenie farmakologiczne, zwłaszcza gdy objawy są ciężkie. Ważne jest, aby decyzję o przyjmowaniu leków podjął specjalista, który oceni, czy są one odpowiednie dla twojego stanu zdrowia.

Psychoterapia, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT), jest również skutecznym sposobem leczenia SAD. CBT pomaga w identyfikowaniu negatywnych myśli i wzorców zachowań oraz ich modyfikowaniu. 

Choroba afektywna sezonowa może znacząco wpływać na życie codzienne. Nie należy jej lekceważyć, a szukać pomocy, gdy jest to konieczne. Pamiętaj, że nie jesteś sam – wiele osób zmaga się z podobnymi problemami.