Preeklampsja, znana również jako stan przedrzucawkowy, to poważne schorzenie, które może rozwijać się u około 2 do 5 procent ciężarnych. Stan ten charakteryzuje się nadciśnieniem tętniczym i obecnością białka w moczu, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla matki, jak i dla noworodka. Wczesne rozpoznanie i odpowiednia profilaktyka są kluczowe dla minimalizacji ryzyka powikłań.
Jak rozpoznać preeklampsję?
Preeklampsja rozwija się najczęściej w drugiej połowie ciąży, między 20 a 36 tygodniem, ale może wystąpić także po porodzie. Charakteryzuje się wysokim ciśnieniem tętniczym (powyżej 140/90 mmHg) i obecnością białka w moczu (powyżej 300 mg na dobę). Objawy mogą obejmować bóle głowy, zaburzenia widzenia, obrzęki, nudności i wymioty. Regularne pomiary ciśnienia tętniczego oraz badania moczu podczas wizyt kontrolnych u lekarza są kluczowe dla wczesnego wykrycia tego schorzenia.
Powikłania i zagrożenia dla matki i dziecka
Preeklampsja może prowadzić do poważnych powikłań i zagrożeń dla zdrowia matki i dziecka. Najpoważniejszymi komplikacjami są rzucawka, krwotok mózgowy, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz zespół HELLP. Stan przedrzucawkowy może ograniczać dostarczanie krwi do łożyska, co z kolei wpływa negatywnie na wzrastanie i dotlenienie płodu, zwiększając ryzyko obumarcia wewnątrzmacicznego.
Postaci preeklampsji i ryzyko
Preeklampsja może występować w dwóch formach - wczesnej i późnej. Wczesna postać PE objawia się przed 37. tygodniem ciąży, a późna postać po 37. tygodniu ciąży. Wczesna postać wiąże się z większym ryzykiem powikłań zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Kobiety, które miały wcześniejsze przypadki preeklampsji, mają wyższe ryzyko wystąpienia tego schorzenia w kolejnych ciążach.
Profilaktyka i leczenie
Wczesne rozpoznanie preeklampsji jest kluczowe dla zapobiegania powikłaniom. Profilaktyka może obejmować podawanie niskiej dawki kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) kobietom z podwyższonym ryzykiem rozwoju wczesnej postaci PE. Przeprowadzone badania wykazały, że regularne przyjmowanie aspiryny w dawce 150 mg dziennie może znacznie zmniejszyć częstość rozwoju wczesnej postaci preeklampsji oraz ryzyko porodu przed 34. tygodniem ciąży.
Diagnoza i ocena ryzyka
Pełną analizę ryzyka preeklampsji przeprowadzają lekarze posiadający aktualny certyfikat FMF (Fetal Medicine Foundation). To specjaliści, którzy mają wiedzę i doświadczenie w diagnostyce i leczeniu problemów związanych z ciążą i zdrowiem płodu. W oparciu o stan zdrowia pacjentki i dziecka lekarz zaleci odpowiednią diagnostykę, która może obejmować test PAPPA (ang. Pregnancy-Associated Plasma Protein-A) przeprowadzany między 11. a 14. tygodniem ciąży w celu oceny ryzyka genetycznych zaburzeń płodu. Dodatkowo pomiar poziomu łożyskowego czynnika wzrostu PlGF (ang. Placental Growth Factor) w krwi matki może dostarczyć ważnych informacji na temat ryzyka preeklampsji.
W ciążach powikłanych PE, poziom PlGF jest niższy niż w ciążach niepowikłanych, co może być wskaźnikiem gorszego natlenienia łożyska. Natomiast poziom czynnika sFLT-1, który jest czynnikiem antyangiogennym, jest wyższy w ciążach powikłanych preeklampsją i może przyczyniać się do występowania nadciśnienia oraz utraty białka w moczu, co jest charakterystyczne dla tego schorzenia. Badania te pozwalają na wcześniejsze wykrycie ryzyka preeklampsji i podjęcie odpowiednich działań w celu minimalizacji powikłań i zapewnienia zdrowego przebiegu ciąży.
Skuteczność profilaktyki i świadoma opieka
Wprowadzenie profilaktyki aspirynowej dla kobiet z podwyższonym ryzykiem preeklampsji może znacznie obniżyć częstość występowania tego schorzenia. Jednak każda ciąża jest inna, dlatego ważne jest, aby kobieta była świadoma swojego stanu zdrowia i regularnie odwiedzała lekarza. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie działania mogą znacznie poprawić szanse na zdrową ciążę i bezpieczny poród.
Preeklampsja jest poważnym stanem, który może mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Regularne wizyty kontrolne u lekarza, monitorowanie ciśnienia tętniczego i badań moczu oraz świadoma profilaktyka mogą pomóc w zapobieganiu powikłaniom i zapewnieniu zdrowego rozwoju ciąży. Każda kobieta powinna być świadoma ryzyka preeklampsji i podjąć odpowiednie kroki, aby zadbać o zdrowie swoje i swojego dziecka.
