Osteoporoza lub inaczej zrzeszotnienie kości to jedna z wielu chorób cywilizacyjnych, która jest bardzo powszechna u osób w podeszłym wieku i częściej niż mężczyzn dotyka kobiet. Osteoporoza przed długi czas może nie dawać objawów, często zdarza się, że diagnozuje się ją dopiero w przypadku poważniejszego złamania kości. W przebiegu osteoporozy następuje osłabienie przestrzennej struktury kości, jak również zmniejszenie mineralnej gęstości kości. W konsekwencji kości stają się bardzo słabe i mamy do czynienia ze złamaniami nawet w przypadku niegroźnych urazów, czy drobnych stłuczeń lub upadków z niewielkich wysokości. Najbardziej na złamanie są narażone kręgi kręgosłupa oraz szyjka kości udowej i kości przedramienia.

Mimo tego, że osteoporoza ma łagodny przebieg, wyróżniamy kilka objawów, które powinny być alarmujące. Jest to obniżenie wzrostu, przewlekły ból kręgosłupa, jak również utrwalone garbienie się. W diagnostyce osteoporozy bardzo pomocne są takie narzędzia jak: ogólnodostępny kalkulator FRAX pozwalający ocenić ryzyko złamań na 10 lat do przodu; densytometria kości techniką DEXA, czyli badanie gęstości kości; badanie radiologiczne; tomografia komputerowa, czy badania laboratoryjne takie jak morfologia krwi, badanie funkcji nerek i wątroby.

Jakie wyróżniamy rodzaje osteoporozy i jakie są czynniki ryzyka?

Osteoporoza pierwotna jest naturalnym procesem związanym ze starzeniem się organizmu, dotyka każdego i jest konsekwencją wieku szkieletu. Drugi rodzaj osteoporozy to osteoporoza wtórna. W tym przypadku choroba jest skutkiem innych chorób, a także przyjmowania określonych leków. Bardziej narażone na wystąpienie osteoporozy są osoby, które mają niewłaściwą dietę ubogą w wapń, niedobory witaminy D, niedowagę, a także nadużywają alkoholu i palą papierosy. W grupie ryzyka są także osoby, u których w rodzinie występowała wcześniej osteoporoza, a także osoby prowadzące siedzący tryb życia i niewielką aktywność fizyczną.

Po 30 roku zaczyna się powolna utrata tkanki kostnej, dlatego z wiekiem jesteśmy bardziej podatni na choroby kości. Największa utrata tkanki kostnej występuje w okresie menopauzalnym. Dlaczego kobiety częściej chorują na osteoporozę? Jest to ściśle związane z gospodarką hormonalną. W okresie menopauzy i po niej spada ilość estrogenów we krwi, które chronią przed utratą masy kostnej. W przypadku mężczyzn męskie hormony płciowe działają na układ kostny do późnej starości.

Czy osteoporozę można leczyć?

Najważniejsze w przypadku osób chorujących na osteoporozę jest zminimalizowanie ryzyka złamań kości, ponieważ ze względu na osłabioną strukturę kości, złamania zrastają się długo i najczęściej nie kwalifikują się do operacji. Bardzo ważna jest suplementacja witaminy D i wapnia oraz stosowanie bisfosfonianów, które hamują resorpcję kości. W procesie profilaktyki złamań należy wdrożyć umiarkowany program ćwiczeń fizycznych, zawierający ćwiczenia równoważne oraz ćwiczenia z niewielkimi oporami, które budują masę mięśniową. Do tego rezygnacja z używek oraz siedzącego trybu życia jest kluczowa. Aby zminimalizować ryzyko upadków, warto zadbać o wzrok, stosować antypoślizgowe obuwie oraz zamontować podpórki w łazience i przy łóżku w domu. Odpowiednia dieta i leczenie i zdrowy styl życia są w stanie zahamować chorobę, zapobiec kolejnym złamaniom i pomóc funkcjonować komfortowo aż do późnej starości.

Dlatego nie warto bagatelizować objawów i bólu oraz zrzucać winy na podeszły wiek, zwłaszcza że obecnie w Polsce na osteoporozę choruje 2,1 mln osób.