Niebieska Karta

Procedura niebieskiej karty powstała dla osób doświadczających przemocy. Co robić w sytuacji, kiedy doświadczam przemocy? Do kogo mam się zwrócić? Jaką pomoc mogę otrzymać? Na te i inne pytania odpowiada Anna Grabarczyk, Koordynatorka ds. pomo-cowych w Centrum Służby Rodzinie w Łodzi.

Czy to już przemoc?

Wiele osób zadaje sobie to pytanie. Przemoc to nie tylko bicie. Przybiera ona różne formy. Wśród nich przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną czy ekonomiczną. Czy czujesz się bezpiecznie wśród najbliższych? Masz poczucie, że troszczą się oni o Twoje zdrowie i potrzeby? Szanują Twoją godność i nietykalność osobistą?

Czy ktoś z Twoich bliskich:

• Popycha Cię, bije, policzkuje, szarpie?
• Obraża Cię, wyzywa, traktuje w sposób, który Cię rani?
• Poniża Cię lub zmusza do robienia rzeczy, które są dla Ciebie poniżające?
• Kontroluje w pełni wszelkie domowe wydatki i karze Ci prosić o pieniądze?
• Domaga się ograniczenia Twoich kontaktów z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi
  lub bliskimi Ci osobami?
• Nakłania Cię do kontaktów seksualnych, mimo że nie masz na to ochoty?
• Grozi, że zrobi krzywdę Tobie lub Twoim bliskim?
• Uważa, że „zasługujesz” na takie traktowanie, albo, że to Ty je wywołujesz?
• Uważa, że wszystkie powyższe zachowania robi dla Twojego „dobra”?

Jeśli choć na jedno z powyższych pytań odpowiedź jest twierdząca, to istnieje uzasadnione ryzyko, że doznajesz przemocy ze strony bliskiej Ci osoby.

Niebieska karta, czym jest i po co po nią sięgać?

Niebieska karta to system pomocy, który powstał w celu ochrony osób dotkniętych przemocą domową.

Dzięki wsparciu służb i instytucji działających w ramach procedury niebieskiej karty zyskasz:

• Pomoc w zapewnieniu Ci bezpieczeństwa.
• Pomoc medyczną i psychologiczną dla Ciebie (w tym badanie lekarskie w celu ustalenia uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej oraz wydanie stosownego zaświadczenia lekarskiego).
• Wsparcie w uniezależnieniu się od sprawcy (obejmujące pomoc w kwestiach materialnych, psychologicznych czy prawnych, lub inną, jakiej oczekujesz).
• Bezpieczne schronienie.
• Podjęcie przez specjalistów działań mających zmienić zachowania sprawcy (uświadomienie mu konsekwencji jego działań, poradnictwo, działania edukacyjne, zobowiązanie do leczenia odwykowego, a w określonych przez prawo przypadkach również:
  zakaz zbliżania, kontaktów czy nakaz eksmisji).
• Nadzorowanie zmieniającej się sytuacji.

Kto może wszcząć procedurę niebieskiej karty?

Jeśli jesteś dorosły, zgłoszenia możesz dokonać osobiście i w dalszej procedurze będziesz uczestniczyć samodzielnie.

Jeśli jesteś osobą niepełnoletnią, będzie Cię reprezentować dorosły („bezpieczny dorosły”, czyli osoba, która najlepiej Cię ochroni):

• Rodzic (jeśli nie krzywdzi i nie ukrywa poczynań krzywdzącego)
• Opiekun faktyczny (czyli ktoś, kto się Tobą opiekuje, np. babcia / dziadek, sąsiad
  / sąsiadka)
• Pedagog z przedszkola lub szkoły
• Kurator wyznaczony przez sąd

Mogą to także zrobić przedstawiciele służby zdrowia (lekarz rodzinny, pielęgniarka czy ratownik pogotowia), którzy często jako pierwsi stykają się z osobami doświadczającymi przemocy. Przedstawiciele oświaty, policjanci i pracownicy pomocy społecznej. Formularz może
być wypełniony na prośbę osoby, która zgłasza przemoc, na podstawie informacji od świadka przemocy albo przez wskazane wyżej instytucje, kiedy są ku temu przesłanki.

Procedura niebieskiej karty krok po kroku

Cała procedura prowadzona jest przez tzw. Grupę roboczą. Jest to interdyscyplinarny zespół w skład którego wejdą przedstawiciele tych instytucji, które będą najbardziej przydatne
w Twojej sytuacji.

Ważne! Wszystkie osoby udzielające Ci pomocy w ramach procedury niebieskiej karty, zobowiązane są do zachowania poufności. Dotyczy to wszystkich informacji i danych, które
im przekazujesz.

Po wypełnieniu formularza zgłoszeniowego następują kolejne czynności:

Krok pierwszy: Wszczęcie procedury.

Procedurę niebieskiej karty rozpoczyna wypełnienie formularza: Niebieskiej Karty A (NK-A). Formularz wypełnia osoba odbierająca zgłoszenie (np. lekarz, policjant, pracownik opieki
społecznej). Następnie zostanie powołana grupa robocza.

Krok drugi: Opracowanie indywidualnego planu pomocy.

Członkowie grupy roboczej, po zebraniu wywiadu, zaproszą Cię na spotkanie, które musi
się odbyć w najbliższym możliwym terminie (zwykle od 7 do 30 dni od zgłoszenia).

Jest ono organizowane w siedzibie grupy roboczej lub w innym wskazanym przez nią miejscu. Jeśli Twój stan zdrowia tego wymaga, spotkanie może się odbyć w miejscu wskazanym przez Ciebie (np. w Twoim domu).

Na podstawie wniosków ze spotkania zostanie opracowana, szczegółowa diagnoza, która jest podstawą do stworzenia indywidualnego planu pomocy.

Krok trzeci: Odziaływanie na sprawcę przemocy.

Po spotkaniu z Tobą, członkowie grupy roboczej, wezwą na spotkanie osobę stosującą
przemoc. Jest to konieczne. Celem spotkania jest przede wszystkim wezwanie osoby stosującej przemoc do zaprzestania zachowań krzywdzących względem rodziny, oraz pracy nad sobą.
Po spotkaniu grupa robocza przygotowuje dokument: Niebieską Kartę D (NK-D). Jest to podsumowanie wniosków ze spotkania.

W tym miejscu w uzasadnionych przypadkach, zespół może wystąpić do prokuratury o zastosowanie takich środków jak: nakaz opuszczenia przez sprawcę lokalu, w którym zamieszkuje wspólnie z pokrzywdzonym, dozór Policji, czy nawet tymczasowe aresztowanie.

Krok czwarty: Realizacja indywidualnego planu pomocy.

Grupa robocza będzie Cię wspierać w realizacji wspólnie zaplanowanych działań, wpisanych
w indywidualny plan pomocy. Może to obejmować: konsultacje, wsparcie psychologa, udział w grupie wsparcia dla osób doświadczających przemocy czy objęcie wsparciem dzieci.

Przez cały czas realizacji planu, grupa robocza będzie organizować cykliczne spotkania z Tobą, jak i z osobą stosującą przemoc, w celu monitorowania postępów i korygowania początkowych założeń. 

Krok piąty: Sytuacje kryzysowe.

Jeśli w trakcie trwania procedury incydent przemocowy powtórzy się, wezwij Policję
lub poinformuj członków Grupy Roboczej. To ważne, ponieważ taka informacja zostanie
dołączona do dokumentacji Niebieskiej Karty i uwzględniona przy dalszych działaniach.

Krok szósty: Zakończenie procedury.

Procedura niebieskiej karty kończy się w sytuacji ustania przemocy.

Następuje to zwykle w ciągu kilku miesięcy. Jednak każda sytuacja rozpatrywana jest indywidualnie. Bywa, że może być potrzebne więcej czasu. Szczególnie w przypadkach, gdy przemoc trwała wiele lat, zmiany mogą zachodzić wolniej.

Życie po zakończeniu procedury niebieskiej karty

Przemoc w rodzinie to proces złożony, który dotyka wielu obszarów życia. W związku
z tym po zamknięciu procedury niebieskiej karty, na wniosek członków Grupy Roboczej,
lub na Twoje życzenie, instytucje będą nadal Cię wspierać w ramach swoich indywidualnych kompetencji.

UWAGA: jeśli przemocowe zachowania powrócą, nie wahaj się powiadomić służb, które
rozpoczną kolejną procedurę.

Pomoc w nagłych sytuacjach 

Miejski całodobowy numer telefonu dla ofiar przemocy: 800-112-800

Po poradę zgłoś się do

• Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie z siedzibą
  w Łodzi przy Franciszkańskiej 85. Placówka ma charakter całoroczny i całodobowy.

Tel. kontaktowy: (42) 640-65-91

• Centrum Służby Rodzinie z siedzibą w Łodzi przy ul. Broniewskiego 1a.

Tel. kontaktowy: (42) 682-20-22; (42) 684-14-60

• W przypadku matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży dotkniętych przemocą
  w rodzinie, pomocy udziela Dom Samotnej Matki z siedzibą w Łodzi przy
  Broniewskiego 1a. Placówka ma charakter całoroczny i całodobowy.

Tel. kontaktowy: (42) 688-18-49

• Caritas Archidiecezji Łódzkiej poprzez specjalistyczne jednostki: Ośrodek Aktywizacji Zawodowej i Społecznej Caritas Archidiecezji Łódzkiej, Łódź ul. Gogola 12
  (porady psychologiczne i prawne), Punkt Pomocy Charytatywnej, Łódź ul. Wólczańska 108 (porady rodzinne).